Kalp Romatizması ve Romatizmal Kalp Hastalığı
Kalp Romatizması Genel
Kalp Romatizması
Kalp Romatizması ve ardından gelişebilen Romatizmal Kalp Hastalığı (Kalp Romatizmasının kalıcı hale gelmesi) esasında Akut Romatizmal Ateş adı verilen ve eklem romatizması dâhil birçok rahatsızlığa neden olabilen, bakteriyel (A grubu beta hemolitik streptokok, AGBHS) kökenli enfeksiyonun özellikle kalp kapakçıklarında meydana getirdiği hasar için kullanılan bir terimdir. Dolayısı ile kalp romatizması ve Romatizmal Kalp Hastalığı doğuştan olmayan yani sonradan gelişen ve daha da önemlisi önlenebilir veya kontrol altında tutulabilir bir kalp hastalığı türüdür. Buna rağmen özellikle de gelişmekte olan ülkelerde sonradan gelişen kalp hastalıkları ‘nın en büyük nedenlerinden biridir.
Akut Romatizmal Ateşten Kaynaklı Rahatsızlıklar ve Kalp Romatizması
Kalp romatizması, akut romatizmal ateşin neden olduğu rahatsızlıklardan sadece birisidir. Bunun yanı sıra Akut romatizmal ateş; eklemler, kalp, beyin, cilt ve cilt altı dokuda bozukluklara da yol açan bir hastalıktır. Buna göre akut romatizmal ateşin neden olduğu en yaygın bulgu ve rahatsızlıklar görülme sıklığına göre aşağıdaki gibidir.
1.Poliartrit (Eklem Romatizması): Akut romatizmal ateşin en sık görülen bulgusu artrit, yani eklem romatizmasıdır, hastaların %70’inde olduğu bildirilmiştir. Birden fazla büyük eklemde, gezici karakterde, salisilat (aspirin) tedavisine 48 saat içerisinde dramatik cevap veren şişlik, ısı artışı, kızarıklık, şiddetli ağrı, hassasiyet ve hareket kısıtlılığı şeklinde seyreder.
2.Romatizmal Kardit (Kalp Romatizması): Kalp tutulumu (kardit, kalp romatizması) ARA’lı hastaların yaklaşık % 50’sinde görülmektedir. Kardit, bu hastalarda ateş ile uyumsuz kalp hızında artış (taşikardi), mitral (ikili kapak) yetersizlik ve/veya aort kapak yetersizliğine ait üfürümler, kalp zarında iltihaplanma (perikardit), kalp büyümesi veya kalp yetersizliği bulguları şeklinde ortaya çıkabilir.
3.Syndenham koresi: Akut romatizmal ateşli hastaların %15’inde görülen, beynin bazı bölgelerinin fonksiyon bozukluğundan kaynaklandığı düşünülen bir durumdur. 8-12 yaş arasındaki kız çocuklarında daha sıktır. Hem nörolojik, hem de psikiyatrik belirtilere neden olur. Duygusal dengesizlik ve kişilik değişiklikleri ile başlar. Ardından spontan ve amaçsız hareketler ile motor güçsüzlük gelişir. Belirtileri ortalama 7 ay sürer.
4.Eritema marginatum: Akut romatizmal ateşli hastaların %10’undan azında görülebilen, hastanın gövdesi ile kol ve bacağın üst kısımlarında ortaya çıkan, soğukla kaybolan, sıcakla yeniden belirginleşen, geçici, kaşıntısız ve kırmızı renkli döküntülerdir. Hiçbir zaman hastanın yüzünde olmaz.
5.Subkütan nodüller: Akut romatizmal ateşli hastaların %2-10’unda görülebilen, özellikle tekrarlayan ARA ataklarında ortaya çıkan, 2 cm çapından küçük, sert, ağrısız, kaşıntısız ve hareketli cilt altı şişlikleridir. Genellikle eklemlerin dış yüzeylerinde, saçlı deride veya omurga üzerinde bulunur. Haftalarca devam edebilir ve Kalp Romatizmalı hastalarda olması dikkat çekicidir.
Kalp Romatizması ve Akut Romatizmal Ateş İlişkisi
Kalp Romatizmasının nedeni olan Akut Romatizmal Ateş erişkinlerde ve 4 yaş altında nadiren ortaya çıkmasına rağmen, en sık 5 – 15 yaş arasındaki çocukları etkiler. Aile tarafından fark edilen en sık bulgusu eklem şişliği ve şiddetli eklem ağrısı şeklinde kendini gösteren eklem iltihabıdır (artrit). Bu belirti kendiliğinden geçer, ancak Akut Romatizmal Ateş ‘in kalıcı hasar verdiği organ kalp ve kalp kapaklarıdır. Bu hastalığa bağlı kalp dokuları ve kapaklarının iltihaplanması Kalp Romatizması (Romatizmal Kardit) olarak adlandırılmaktadır. Bu hastalarda göğüs ağrısı, çarpıntı veya nefes darlığı şikâyetleri görülebilir ya da doktor muayenesinde kalp üfürümü duyulabilir. Ancak hastaların önemli bir kısmında herhangi bir yakınma olmayabileceği de unutulmamalıdır. Kalp Romatizması ‘na bağlı gelişen hasar zamanla kaybolabilir veya kalıcı olabilir. Kalıcı kalp hasarına yol açtığında ise Romatizmal Kalp hastalığı olarak adlandırılmaktadır.
Kalp Romatizması ve Romatizmal kalp hastalığı (RKH)
Daha önce de belirttiğimiz üzere Kalp Romatizması akut romatizmal ateşe bağlı gelişen ve kalp kapaklarında meydana gelen rahatsızlığın adı idi. Eğer bu hasar kalıcı bir kalp bozukluğu haline gelmişse, bu defa “romatizmal kalp hastalığı” olarak adlandırılmaktadır. Bu hastalık, ülkemizde doğuştan olmayan kalp hastalıklarının en önemli nedenidir. Kalpteki kapak hasarı en sık sol kulakçık ve sol karıncık arasında bulunan mitral (ikili) kapakta, daha az sıklıkta aort kapağında olmaktadır. Bu kapaklarda öncelikle yetersizlik gelişir. Erişkin dönemde, özellikle 40’lı yaşlarda, hastalık ilerledikçe kapaklarda darlıklar oluşur. Romatizmal kalp hastalığı ilerleyici bir bozukluk olduğu için, çocukluk çağından itibaren akut romatizmal ateşe karşı benzatin penisilin ile yapılan ikincil korunma, bu olumsuz süreci yavaşlatmak için oldukça önemlidir.
Belirtileri ve Tedavisi
Kalp romatizması ve romatizmal kalp hastalığında, kapakların durumuna göre şikâyetler ortaya çıkar. Başlangıçta kapak bulguları hafif iken herhangi bir belirti olmayabilir. Kapak bulguları ağırlaştıkça, halsizlik, çabuk yorulma, nefes darlığı, çarpıntı ve bayılma gibi şikâyetler olabilir. Bu belirtiler ilk zamanlar egzersizle, daha sonraları ise istirahat halinde ortaya çıkar.
Hafif romatizmal kapak bozuklukları çoğunlukla ilaç tedavisi verilerek takip edilir. Ancak ağır kapak hastalığında, ilaç tedavisine rağmen, sol karıncıkta genişleme ve işlev bozukluğu, ritim bozukluğu veya akciğer atardamarı basıncında yükselme (pulmoner hipertansiyon) geliştiğinde, anjiyo ile dar kapağa balon uygulaması veya cerrahi işlem ile yetersiz kapağın değiştirilmesi gerekebilir.
Kalp Romatizması
Dikkat Edilmesi Gerekenler
Diğer kalp hastalıklarında olduğu gibi kalp romatizması ve romatizmal kalp hastalığı olan kişilerin hasar görmüş kalp kapaklarında da iltihap gelişme riski artmıştır. Gelişen bu iltihaplar “bakteriyel endokardit” veya “enfektif endokardit” olarak adlandırılmaktadır. Enfektif endokardit, normal olmayan kapağın daha da bozulmasına ve romatizmal kalp hastalığının artmasına yol açar. Bu nedenle enfektif endokarditin engellenmesi gerekmektedir. Bu amaçla dişlerin temiz tutulması önemlidir. Ayrıca kanama oluşturabilecek diş çekimi, dolgu, kanal tedavisi gibi diş çürüğü tedavi işlemleri, sünnet, doğum ve diğer cerrahi girişimler veya ameliyatlar öncesinde, kana bakteri bulaşmasını engellemek için, penisilinden farklı bir koruyucu antibiyotik tedavisi verilmesi gerekmektedir.
İletişim Bilgileri:
Kalp Romatizması, Romatizmal Kal Hastalığı ve Diğer Çocuk Kalp Hastalıkları İle İlgili Her Türlü Soru İçin bize Ulaşın:
https://drosmanozdemir.com/bize-ulasin/
Doç Dr Osman Özdemir, Çocuk Kardiyoloji Uzmanı
Tel: +90 (312) 287 89 98
Adres: Kızılırmak Mahallesi 1450. Sokak, Ankara Ticaret Merkezi (ATM) A Blok Ofis No: 8 (2.kat) Çukurambar / ANKARA, 06510 Çankaya/Ankara
İlgili Linkler:
Çocuk Kalp Hastalıkları İle İlgili Daha Geniş Bilgi İçin:
https://drosmanozdemir.com/konu/cocuk-kardiyoloji/