ASD (ATRİAL SEPTAL DEFEKT-KULAKÇIKLAR ARASI KALP DELİĞİ) VE TEDAVİSİ
ASD Genel
ASD tam adı ile Atrial Septal Defekt, kalp kulakçıkları arasında bulunan ve Atrial septum denilen duvardaki deliklere verilen addır. Bu durum çocuklarda görülen doğuştan kalp problemlerinden sadece biridir. O sebeple kalp kulakçığı deliklerini incelemeden önce doğuştan kalp hastalıklarına kısaca değinmek yerinde olacaktır.
Çocuklarda en sık görülen kalp bozuklukları doğuştan kalp hastalıklarıdır. Yenidoğan bebeklerin yaklaşık yüzde 1’inde doğuştan kalp hastalığı görülmektedir. Bu hastalıklar kalp odacıklarının arasında yer alan duvarlardaki delikler, kalbin kapaklarındaki darlık veya yetersizlikler, kalp odacıklarından bir veya daha fazlasının gelişim bozuklukları, kalpten çıkan damarlardaki darlıklar ya da bozukluklar şeklinde ortaya çıkabilir.
Kalbin üst kısmında yer alan, kasılma özelliği kısıtlı ve nispeten daha küçük olan odacıklar kulakçık (atrium) olarak adlandırılmaktadır. Kulakçıkların arasındaki duvarda (atrial septumda) olan deliklere ise yukarıda da değindiğimiz gibi atrial septal defektler (ASD) denilmektedir. Tüm doğuştan kalp hastalıklarının %10’unu yalnız başına ASD oluşturmaktadır. Doğuştan kalp hastalığı olan çocukların %30-50’sinde ise kalp bozukluğunun bir parçası olarak ASD bulunmaktadır.
ASD Tipleri
Kalp Deliği‘nin kulakçıklar arası duvardaki yerleşimine göre adlandırılan farklı tipleri bulunmaktadır.
-
Sekundum ASD:
Kulakçıklar arası deliklerin en sık görülen tipidir ve tüm ASD’lerin %75’ini oluşturmaktadır. Kulakçıkların arasındaki duvarın orta kısmında olan deliklerdir. Bu vakaların yaklaşık %10’unda bu deliklere akciğer toplardamarının bozukluğu da (pulmoner venöz dönüş anomalisi) eşlik eder.
-
Primum ASD:
Kulakçıkların arasındaki duvarın alt kısmında (karıncıklara komşu) olan deliklerdir. Bu tür tüm kulakçık deliklerinin %20’sini oluşturmaktadır. Kulakçıklar ve karıncıklar arasında devam eden geniş delikler (atrioventriküler septal defektler, AVSD) içerisindeki Atrial septal defektler de dahil edildiğinde sıklığı %30’lara çıkmaktadır.
-
Sinüs Venozus Tipi ASD:
Üst veya alt toplardamarların girişine yakın olan deliklerdir. Olguların çoğuna akciğer toplardamarının bozukluğu (pulmoner venöz dönüş anomalisi) eşlik eder. ASD’lerin %5’ini oluşturmaktadır.
-
Koroner sinüs ASD’si:
Koroner dolaşımın kirli kanının sağ kulakçığa açıldığı koroner sinüsün tavanındaki deliklerdir. En nadir görülen kalp kulakçık deliği tipidir.
ASD’nin Sebebi Nedir?
Anne karnındaki her bebekte olan, sağ ve sol kulakçıklar arasında kan geçişine imkan sağlayan açıklıklar foramen ovale olarak adlandırılmaktadır. Her bebek bu açıklıkla dünyaya gelir. Doğumdan sonra ihtiyaç kalmadığı için, birkaç hafta ile birkaç ay içerisinde bu açıklığın kendiliğinden kapanması beklenir. Bazen bu açıklık normalden geniş olur ve doğumdan sonra kapanmaz. Çocukların çoğunda bunun sebebi bilinmez, bazı çocuklarda ise ASD diğer doğuştan kalp hastalıkları ile birlikte bulunabilir.
ASD Kalbi, Dolaşım Sistemini ve Çocuğu Nasıl Etkiler?
Sağ kulakçık vücuttan gelen kirli kanın toplandığı ve sağ karıncığa iletildiği, sol kulakçık akciğerlerden gelen temiz kanın toplandığı ve sol karıncığa iletildiği odacıklardır. Ancak bu iki odacığı birbirinden ayıran duvarda bir delik (ASD) varsa akciğerlerden gelen temiz kanın bir bölümü, bu delikten geçerek sağ kulakçıktaki vücuttan gelen kirli kan ile karışır. Bu karışımın miktarı deliğin büyüklüğü ile orantılıdır. Zaten temiz olan kanın bir kısmı kirli kan ile temizlenmek için tekrar akciğerlere pompalanır ve bu da akciğerlerin ve dolayısıyla kalbin daha fazla çalışmasına neden olur. Eğer bu delik kapatılmaz ya da kendi kendine kapanmaz ise ilerleyen yaşlarda kalp yetersizliğine ve pulmoner hipertansiyona (akciğer atardamarında kan basıncının yükselmesine) neden olabilir.
ASD’nin Tanısı
Atrial Septal Defektli çocuklar genellikle minyon vücut yapısındadırlar, ancak çoğunlukla bir şikâyetleri yoktur. Hastaların kalp muayenesinde masum üfürüme benzer ya da biraz daha şiddetli üfürüm duyulabilir. ASD’si olan çocukların çok azında ise, beslenirken nefes nefese kalma, çabuk yorulma ve terleme, büyüme geriliği, sık akciğer enfeksiyonu veya ağlarken morarma belirtileri olabilir. Çocuk Kardiyoloji Uzmanı tarafından muayene edilmesi gereken bu hastaların göğüs röntgeni, elektrokardiyografi (EKG) ve ekokardiyografi (EKO) tetkiklerinde sağ kulakçık, sağ karıncık ve akciğer atardamarında genişlemeye ait bulgular görülebilir. Ancak, deliklerin yeri ve boyutunun belirlenmesi ve kesin tanısının konulması EKO tetkiki ile mümkün olur.
ASD’nin Tedavisi
Özellikle bebeklerde saptanan küçük kulakçık deliklerinin kendiliğinden küçülerek kapanma ihtimalleri çok yüksektir. Ayrıca, küçük delikler, az miktarda kan geçişine neden oldukları için kalp ve akciğerleri yormazlar, çocukların hayatlarını etkilemezler ve ileri yaşlarda soruna yol açmazlar. Bu nedenle küçük ASD’ler kapatılmayıp Çocuk Kardiyoloji Uzmanı tarafından takibe alınırlar.
Geniş delikler ise yerleşim yeri, tipi ve büyüklüğüne göre ya ameliyatsız olarak kapatılır ya da açık kalp ameliyatı ile kapatılır. Ameliyatsız kapama tekniğinde, genel anestezi olmadan, derin sedasyon (derin uyku) uygulanmaktadır. Hastanın kasık toplardamarından iğne ile girilerek bir yol oluşturulur ve bu yol aracılığıyla birbirine ortadan bağlı iki disk şeklinde olan kapama cihazları yerleştirilerek ASD kapatılır. Bu işlem yaklaşık 60-120 dakika sürmektedir. Kapama cihazı üzerinde pıhtı oluşumunu önlemek için, yaklaşık 6 ay süreyle kan sulandırıcı ilaçların kullanılması gerekir. Kalbinde sürekli olarak kalan bu kapama cihazı nedeniyle çocuğun günlük yaşamı etkilenmez. Kulakçıklar arası kalp deliklerinin ameliyatsız çocuk kalp tedavisi teknikleri ile kapatılmasının birçok avantajı vardır: Genel anestezi gerektirmez, çocukların hastanede kalış süreleri 24-48 saati geçmez ve bir hafta kadar evde istirahat ettikten sonra okula gidebilirler. Ayrıca cerrahi bir kesi izi olmadığı için estetik kaygısına yol açmaması da çok önemlidir. Bu nedenlerle delik tipi ve boyutu uygun olan hastaların ameliyatsız olarak tedavi edilmeleri tercih edilmektedir.
ASD ameliyatsız kapama tekniklerine uygun olmadığında, cerrahi olarak kapatılması için planlama yapılır. Ameliyatta genel anestezi sağlandıktan sonra, çocuğun göğüs kafesi açılıp kalbe ulaşılır. Delik çok büyük değilse direk olarak dikilir. Şayet çok büyük ise tipine uygun yama kullanılarak tamir edilir.
Kulakçıklar Arası Kalp Deliği (ASD’si) Olan Çocukların İzlemi
ASD’si kapatılan veya kapatmaya gerek görülmeyen küçük delikleri olan çocuklar, yaşıtlarıyla benzer fiziksel aktivitelerde bulunabilirler. Ancak bu kararın takip eden Çocuk Kardiyoloji Uzmanı tarafından verilmesi ve belirli aralıklarda hastaların kontrol edilmesi önemlidir.
Günümüzde çok başarılı girişimler ve ameliyatlar yapılabildiği için, kulakçıklar arası kalp deliği olan çocukların neredeyse tamamı, sağlıklı olarak yetişkin yaşlara ulaşmaktadır.
Sekundum ASD dışında diğer ASD’si olan çocukların enfektif endokarditten korunması gerekmektedir. Enfektif endokardit, kalbin en iç dokusunun ve kapakçıklarının iltihaplanmasıdır. Enfektif endokarditten korunma için, ağız ve diş temizliği çok önemlidir. Ayrıca bu hastalara, cerrahi işleminden 30 dakika önce damar yolundan veya 1 saat önce ağızdan uygun dozda antibiyotik verilmesi gerekebilir.
İletişim Bilgileri:
Çocuk Kalp Hastalıkları İle İlgili Her Türlü Soru İçin bize Ulaşın:
https://drosmanozdemir.com/bize-ulasin/
Doç Dr Osman Özdemir, Çocuk Kardiyoloji Uzmanı
Tel: +90 (312) 287 89 98
Adres: Kızılırmak Mahallesi 1450. Sokak, Ankara Ticaret Merkezi (ATM) A Blok Ofis No: 8 (2.kat) Çukurambar / ANKARA, 06510 Çankaya/Ankara
İlgili Linkler:
Çocuk Kalp Hastalıkları İle İlgili Daha Geniş Bilgi İçin:
https://drosmanozdemir.com/konu/cocuk-kardiyoloji/
Bizi Sosyal Medyada Takip Edin