Sonradan Oluşan Kalp Hastalıkları
(Edinsel) Sonradan Oluşan Kalp Hastalıkları
Çocuklarda görülen kalp hastalıkları sadece doğuştan değildir. Doğuştan normal olan bir kalpte sonradan gelişen kalp bozuklukları “edinsel (kazanılmış)”ya da sonradan oluşan kalp hastalıkları olarak adlandırılmaktadır. Ritim bozuklukları da çoğunlukla sonradan ortaya çıkmaktadır, ancak bu bozukluklar, ayrı bir başlık (çocuklarda görülen ritim bozuklukları) altında anlatıldığı için burada bahsedilmemiştir.
Genel olarak kalp kası ya da kapak bozuklukları şeklinde ortaya çıkan (edinsel) sonradan oluşan kalp hastalıkları; bazı viral veya bakteriyel enfeksiyonlar, akut romatizmal ateş (akut eklem romatizması), ilaçlar veya zehirlenmeler gibi nedenlerle ortaya çıkmaktadır.
Sonradan oluşan kalp hastalıklarını şu alt başlıklar altında incelemek daha kolay anlaşılır olmalarını sağlayacaktır:
Sonradan Oluşan Kalp Hastalıkları Grup 1: Primer Kalp Kası Hastalıkları (Kardiyomiyopatiler)
“Kardiyomiyopati” olarak adlandırılan bu hastalıklar, kalbin diğer yapılarının bozuklukları ya da sistemik hastalıkların etkilerinden bağımsız olarak, kalp kasının kendisine ait bozukluklardır. Farklı tipleri bulunmaktadır:
- Dilate (Konjestif) Kardiyomiyopati: En sık görülen kardiyomiyopati tipidir. Hastaların %60’ından fazlasında bu bozukluğa neden olan durum gösterilemez. Tipik olarak kalbin kasılma işlevi bozulmuştur ve hem kulakçıklar, hem de karıncıklar genişlemiştir. Bu hastalarda taşikardi, akciğerde sıvı birikimi, zayıflamış nabızlar, boyun toplardamarlarında dolgunluk, karaciğer büyümesi gibi kalp yetersizliği bulguları ile halsizlik ve yorgunluk gibi şikâyetler vardır. Hastalığın ilerleyici olarak kötüleşmesi tipiktir. Bu hastalığı olan çocuklara birçok ilaç ile tedaviler uygulanır, ancak hastaların çoğu kalp nakline adaydır.
- Hipertrofik Kardiyomiyopati: Kalbin karıncık kaslarında kalınlaşma ve karıncıkların iç boşluğunda küçülme vardır. Karıncıkların kasılma işlevi (sistol) artmıştır, ancak gevşeme işlevindeki (diastol) bozukluklar nedeniyle karıncıkların kanla doluşu azalmıştır. Genellikle ailevi bir hastalıktır ve olguların yaklaşık yarısında kalıtım şekli gösterilebilir. Genellikle ergenlerde ve genç erişkinlerde ortaya çıkar. Genetik yatkınlığı olan çoğu kişide çocukluk çağı boyunca karıncık kas duvarı kalınlığında dikkat çekici bir artış görülür. Tipik olarak spor veya ağır egzersizle ilişkili ani ölüm riski vardır. Bu hastalığın tedavisindeki amaçlar; karıncık kasılmasını azaltmak, karıncık genişliğini ve gevşemesini ve sol karıncık çıkım yolunun genişliğini arttırmaktır. Bu nedenle bazı sporların yapılması engellenir, ilaç tedavileri verilir. Tıbbi tedaviye rağmen şikâyetleri devam eden hastalara farklı tekniklerde cerrahi girişim gerekebilir.
- Restriktif kardiyomiyopati: Nadir bir kardiyomiyopati tipidir. Karıncıkların duvarları aşırı sertleştiği için gevşemesi kısıtlanmış ve her iki kulakçık belirgin olarak genişlemiştir. Bu hastalıkta kalbin kasılma işlevi normal olabilir.
- Sağ karıncık kardiyomiyopatisi: Nedeni bilinmeyen nadir bir hastalıktır. Bu hastalıkta kalbin sağ karıncık kasının bir kısmı veya tamamının yerini yağ doku ya da fibröz doku almıştır. Bu nedenle sağ karıncık duvarı kâğıt gibi incelmiştir. Sol karıncık genellikle normaldir.
- Nonkompaksiyon kardiyomiyopatisi: Karıncık kasının gevşek örgüsünün, anne karnındayken normal yoğunlaşmasında olan duraklama sonucunda meydana gelir. Sol karıncıkta aşırı trabekülasyon veya süngerimsi miyokard olarak da adlandırılır.
Sonradan Oluşan Kalp Hastalıkları Grup 2: Kalp Enfeksiyonları
- Enfektif Endokardit: Kalbin en iç dokusunun ve kapakçıklarının iltihaplanmasıdır. Kalpte veya büyük damarlarda belirgin basınç farkı ya da türbülansa neden olan yapısal bozuklukların varlığında endotel hasarı oluşur. Bunun üzerine önce pıhtılaşma hücreleri olan trombositler, onun üzerine de enfeksiyon eklenince enfektif endokardit gelişir. Kulakçıklar arasındaki sekundum tip delik dışındaki doğuştan kalp hastalıklarının hepsi enfektif endokardit için riskli bozukluklardır. Riskli hastalarda enfektif endokarditten korunmak, bu hastalığın tanı ve tedavisinden çok daha önemlidir. Bu nedenle, iyi bir ağız hijyeni sağlamak, cerrahi işlemlerden önce verilecek antibiyotik korumasından (profilaksi) daha önemlidir. Riskli hastalara, profilaksi için işlemden 30 dakika önce damar yolundan veya 1 saat önce ağızdan uygun dozda antibiyotik verilir.
- Miyokardit: Kalp kasının iltihaplanmasıdır. En sık nedeni virüslerdir. Hastalığın başlangıcı üst solunum yolu enfeksiyonu belirtileri ile olur. Özellikle bebeklerdeki miyokardit ölümcül olabilir.
- Perikardit: Kalbin etrafındaki zarın iltihabıdır. En sık nedeni virüslerdir.
- Kawasaki hastalığı: Mukokutanöz lenf nodu sendromu olarak da adlandırılmaktadır. Bu hastalık muhtemelen enfeksiyon nedeniyle tetiklenen bağışıklık sistemi bozukluğu ile oluşmaktadır. Hastalığın başlangıcı anidir. En az 5 gün devam eden yüksek ateş, avuç içi ve ayak tabanında kızarıklık, ellerde ve ayaklarda ödem, vücutta yaygın döküntü, her iki gözde konjonktivit, dudaklarda çatlama, çilek dili, ağız ve boğazda yaygın kızarıklık, genellikle tek taraflı boyunda 1,5 cm çapından büyük lenf bezi şişliği klinik bulgularıdır. Bu hastalığın önemi koroner arter tutulumundan kaynaklanmaktadır.
Sonradan Oluşan Kalp Hastalıkları 3.Grup: Diğerleri
- Akut Romatizmal Ateş: Akut romatizmal ateş, halk arasında “beta” olarak adlandırılan bakterinin sebep olduğu boğaz iltihabından sonra ortaya çıkan; eklemler, kalp, beyin, cilt ve cilt altı dokuda bozukluklara yol açan bir hastalıktır. En sık 5-15 yaş arasındaki çocukları etkiler. Betaya bağlı boğaz iltihaplarının çoğu uygun tedavi ile düzelirken az bir kısmında iltihap başlangıcından 2-4 hafta sonra akut romatizmal ateş gelişebilir. Beta iltihabı geçiren çocukların, neden bir kısmında akut romatizmal ateş geliştiği konusu ise açık değildir. Ancak bu çocukların akut romatizmal ateşe kalıtsal hassasiyeti olduğu kabul edilmektedir. Akut romatizmal ateşe bağlı gelişen kalp hastalığı “romatizmal kalp hastalığı” olarak adlandırılmaktadır. Bu hastalık, ülkemizde doğuştan olmayan kalp hastalıklarının en önemli nedenidir.
- Kalp Kapak Hastalıkları: Mitral kapak prolapsusu, mitral darlık, mitral yetersizlik ve aort kapak yetersizliği sonradan gelişen kalp hastalıklarındandır.
- Kalp Tümörleri: Çocukluk yaş grubunda son derece nadirdir.
- Sistemik Hastalıklarda Kalp Etkilenimleri: Birçok bağ doku hastalığı, sinir, kas veya hormon bozukluklarında kalp etkilenmektedir.
İletişim Bilgileri:
Doğuştan ve Sonradan Tüm Çocuk Kalp Hastalıkları İle İlgili Her Türlü Soru İçin bize Ulaşın:
https://drosmanozdemir.com/bize-ulasin/
Doç Dr Osman Özdemir, Çocuk Kardiyoloji Uzmanı
Tel: +90 (312) 287 89 98
Adres: Kızılırmak Mahallesi 1450. Sokak, Ankara Ticaret Merkezi (ATM) A Blok Ofis No: 8 (2.kat) Çukurambar / ANKARA, 06510 Çankaya/Ankara
İlgili Linkler:
Çocuk Kalp Hastalıkları İle İlgili Daha Geniş Bilgi İçin: